Điện Thái Hòa. Ảnh sưu tầm

Nghi thức Lễ Đại triều: Sáng sớm, nghi trượng được dàn bày trang nghiêm. Nhà vua xa giá đến điện Thái Hòa, bá quan văn võ mặc phẩm phục tiến vào sân Đại triều nghi. Các quan truyền chỉ ban ân của nhà vua. Trước sân điện Thái Hòa, bá quan văn võ xếp hàng thứ tự theo phân cấp, thực hiện nghi thức bái lạy. Các quan dâng biểu chúc mừng, nhà vua ban chỉ yến tiệc. Đội nhã nhạc cung đình thực hiện các tiết mục đại nhạc, tiểu nhạc. Sau cùng, tất cả bá quan văn võ về các khu vực mà nhà vua ban yến, diễn ra ở điện Cần Chánh, Tả Vu, Hữu Vu, Tả Đại Lâu Viện, Hữu Đại Lâu Viện.

Lễ Đại triều hay đại triều nghi là cuộc gặp mặt định kỳ có tính cách nghi lễ giữa vua và bá quan văn võ, được tổ chức theo một nghi thức long trọng tại sân Đại triều nghi và điện Thái Hòa. Theo ghi chép trong sách Đại Nam thực lục, năm Gia Long thứ 4 (1805), mùa xuân, tháng Giêng, vua Gia Long cho dựng điện Thái Hòa, và đến mùa Thu tháng 7, điện Thái Hòa làm xong. Điện Thái Hòa và sân chầu đã được triều đình Gia Long quy định dùng làm nơi thiết đại triều nghi, mỗi tháng hai lần vào ngày sóc (mồng 1) và ngày vọng (ngày rằm) [1].

Các buổi lễ thiết triều tại điện Thái Hòa chủ yếu mang tính chất nghi lễ, vua và quan phải mặc phẩm phục đại triều, các quan lạy năm lạy, có thể lạy một hoặc hai lần, ở đây vua quan không bàn bạc gì về chính sự. Mọi sự tổ chức, sắp xếp, đều do Bộ Lễ chịu trách nhiệm, dưới sự giám sát của các khoa đạo thuộc Đô Sát viện. Theo ghi chép trong Châu bản triều Nguyễn “binh lính bảo vệ khi có thiết đại triều tại điện Thái Hoà, cần tới hơn 990 tên lính, cùng số trước đã phân bảo vệ điện miếu, đài môn và phân tuần kiểm tại các tấn là hơn 560 tên. Binh lính của 2 dực đó có 10 vệ mà binh lính của 5 doanh Cấm binh là 25 vệ, so với 10 vệ của doanh đó hiện nhiều hơn 15 vệ”. Từ thời Vua Đồng Khánh trở đi, còn có đại diện của Pháp (Chánh Toàn quyền đại thần hoặc Bắc kỳ Kinh lược toàn quyền đại thần) đến dự lễ. Tùy theo nội dung của cuộc lễ mà tiến trình thực hiện nghi thức thiết đại triều ở điện Thái Hòa có phần khác nhau đôi chút, nhưng điểm chính là buổi lễ đại triều như vậy chỉ diễn ra trong vòng một giờ đồng hồ [3]. 

Những năm có tháng nhuận hay gặp thiên tai địch họa hoặc quốc tang, nhà vua đều cho dừng hoặc giảm một số nghi thức trong Lễ Đại triều. Hoàng đế Bảo Đại sang Pháp du học từ nhỏ, đã được tiếp cận những tư tưởng tiến bộ. Nên từ nguồn sử liệu Châu bản triều Nguyễn thời Hoàng đế Bảo Đại, không còn ghi chép nghi thức bái lạy trong Lễ đại triều. Đây là một trong những dấu hiệu đầu tiên của sự thâm nhập tinh thần của Tây phương trong cung đình Huế[5].

Tết năm 2021, Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế đã thực hiện dưới hình thức sân khấu hóa Lễ Nguyên đán với nghi thức thiết đại triều nhằm phát huy di sản vật thể va phi vật thể của triều Nguyễn. Nghi lễ cũng phần nào giới thiệu nét đẹp truyền thống gắn với Tết cung đình thuở xưa.