Thái Y viện triều Nguyễn là cơ quan y tế cấp trung ương chuyên trách chăm sóc sức khỏe cho vua, hoàng tộc, nội cung, quan lại trong triều đình và quản lí ngành y tế của cả nước. Cơ quan này được hình thành từ thời Gia Long và hoàn thiện bộ máy, cơ cấu tổ chức dưới thời Minh Mệnh. Ban đầu, Thái Y viện được xây dựng ở phường Dưỡng Sinh trong Kinh thành Huế, triều Minh Mệnh cho dời về phía đông Duyệt Thị đường trong Tử Cấm Thành.
Thái Y viện có vai trò quan trọng trong việc chăm lo sức khỏe cho vua nên các Hoàng đế triều Nguyễn rất quan tâm đến việc tuyển chọn những người thông hiểu y lý, giỏi y thuật ở khắp các địa phương sung vào làm việc và thường xuyên sát hạch nhân viên ở viện. Bên cạnh đó, Thái Y viện phải đảm đương mọi hoạt động y tế của cả nước, từ việc mua bán, tích trữ, bào chế dược phẩm để cung ứng đến việc khám chữa bệnh cho quan binh nơi đồn thú và những vùng dịch bệnh. Có thể nói, Thái Y viện là cơ quan giữ vai trò cốt yếu trong y tế triều Nguyễn. Đặc biệt, trong quá trình hoạt động, Thái y viện triều nguyễn đã đạt được nhiều thành tựu, để lại nhiều bài ngự dược quý cho nền y học cổ truyền Việt Nam. Những nội dung này được phản ánh rõ nét trong Di sản tư liệu thế giới Châu bản triều Nguyễn, Mộc bản triều Nguyễn bảo quản tại Trung tâm Lưu trữ quốc gia I và Trung tâm Lưu trữ quốc gia IV thuộc Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước.
Bản Tấu ngày 10 tháng 2 năm Minh Mệnh thứ 19 (1838) của Cơ Mật viện, Nội các về việc
khảo hạch quan viên Thái Y viện để chọn người thông y lý và tìm những danh y trong dân gian để bổ dụng.
Nguồn: Trung tâm Lưu trữ quốc gia I, Châu bản triều Nguyễn.
Bản Khải ngày 04 tháng 11 năm Gia Long thứ 18 (1819) của Nguyễn Tiến Hậu ở Thái Y viện về việc
dâng thang Thất vị gia giảm và Thọ tì tiên gia giảm lên vua Gia Long dùng.
Nguồn: Trung tâm Lưu trữ quốc gia I, Châu bản triều Nguyễn.
Nhân dịp Festival Huế lần thứ X năm 2018 với chủ đề “Di sản văn hóa với hội nhập và phát triển – Huế 1 điểm đến 5 di sản”, Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế phối hợp với Trung tâm Lưu trữ quốc gia I, Trung tâm Lưu trữ quốc gia IV thuộc Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước tổ chức Triển lãm tài liệu lưu trữ “Thái Y viện triều Nguyễn qua Di sản tư liệu thế giới ở Việt Nam”.
Triển lãm bố cục làm 4 phần:
Triển lãm trưng bày gần 50 tài liệu tiêu biểu lựa chọn từ các Di sản tư liệu Châu bản triều Nguyễn, Mộc bản triều Nguyễn nhằm giới thiệu và cung cấp những thông tin giá trị liên quan đến công tác y tế triều Nguyễn và sự coi trọng y học của các Hoàng đế triều Nguyễn. Triển lãm góp phần giúp công chúng hiểu hơn về hoạt động, thành tựu của Thái Y viện nói riêng và công tác y tế triều Nguyễn nói chung. Đặc biệt, sự hiện diện của 2 Di sản tư liệu thế giới này trong dịp Festival Huế lần thứ X với chủ đề “Di sản văn hóa với hội nhập và phát triển – Huế 1 điểm đến 5 di sản” là hết sức ý nghĩa và khẳng định được vai trò, giá trị của Di sản tư liệu trong sự hội nhập và phát triển.
Triển lãm được trưng bày tại vườn Thiệu Phương, Đại Nội, Thành phố Huế.
Thời gian khai mạc triển lãm vào 15 giờ 30 ngày 26/4/2018.
Triển lãm sẽ mở cửa bắt đầu từ ngày khai mạc để đón khách tham quan.
Thu Hường